انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز یکی از بیماری‌های استخوانی در بدن انسان است. این بیماری در صورت عدم توجه به موقع برای درمان می‌تواند علاوه بر ایرادات ظاهری، باعث مختل شدن بسیاری از فعالیت‌های روزمره شود. از طرف دیگر این بیماری یک بیماری دردناک نیز هست و معمولا دردهای ناشی از آن می‌تواند غیرقابل تحمل شود.
برای پیشگیری و غلبه بر این بیماری در ابتدا می‌بایست شناخت درستی از آن داشته باشید. در ادامه آشنایی با روش‌های درمان و پیشگیری می‌تواند به شما کمک کند. در صورت تشخیص زودهنگام با برخی از روشها می‌توان رشد این بیماری را متوقف کرد و یا بدون روش‌های تهاجمی مانند جراحی به درمان آن پرداخت.
انحراف ستون فقرات چیست؟
این بیماری که در اصطلاح علمی به آن اسکولیوز گفته می‌شود، شامل انحراف مجموعه ستون فقرات به راست یا چپ می‌شود. ستون فقرات در انسان کاملا صاف نیست و ممکن است برخی از قسمت‌های آن برای راحتی خم شدن و یا به هر علت دیگری انحراف داشته باشند. این به خودی خود یک بیماری نیست. در واقع ستون فقرات برای بهتر کار کردن نیاز به برخی از خمیدگی‌ها و انحرافات دارد.
هنگامی که ستون فقرات انحراف نداشته باشد، این ستون به شکل خطی صاف در کمر شما نمایان است. این صاف بودن از لگن تا گردن قابل مشاهده است. مشکل اصلی زمانی پیش می‌آید که این خط صاف تبدیل به قوس‌هایی در برخی از نقاط آن شود. این قوس‌ها اگر از حد مشخصی بیشتر باشد، فرد به بیماری انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز مبتلا شده است.
درجه انحراف می‌تواند تعیین کند که شدت اسکولیوز هر فرد خفیف یا حاد است. نوع خفیف این انحراف، بیماری محسوب نمی‌شود و معمولا برای درمان آن هیچ کاری لازم نیست اما در انواع متوسط و حاد شما می‌بایست نسبت به درمان بیماری اقدام کنید.
انواع اسکولیوز و انحراف در ستون فقرات
تشخیص نوع و شدن اسکولویوز باید توسط پزشک متخصص و یا کارشناس فنی ارتوپدی تعیین شود ولی در حالت کلی انحراف ستون فقرات خفیف معمولا به نوعی از اسکولیوز گفته می‌شود که در آن بیمار احساس درد یا مشکلات حرکتی ندارد. این نوع از انحراف ممکن است بعضا دردهای بسیار خفیفی داشته باشد و معمولا باعث اختلال در کارهای روزمره فرد نمی‌شود.
اما در صورتی که انحراف بیشتر از اندازه مشخص بوده و همراه با درد، مشکلات حرکتی و ناتوانی در فعالیت‌های روزمره باشد، در این صورت درمان باید جدی گرفته شود. این نوع از بیماری اسکولیوز در دسته حاد و شدید قرار می‌گیرد و اقدام فوری و جدی درباره آن ضروری است.
علائم اسکولیوز مادرزادی در کودکان
کودکان معمولا به خودی خود به این بیماری دچار نمی‌شوند و معمولا به این بیماری در کودکان، انحراف ستون فقرات مادرزادی گفته می‌شود. دلیل این موضوع کج بودن ستون فقرات در برخی از کودکان از بدو تولد است که به صورت یک ایراد مادرزادی بروز پیدا می‌کند.
این بیماری در کودکان با علائمی همراه است که می‌تواند شما را مشکوک کند. برای نمونه می‌توان به این علائم اشاره کرد:
- این دسته از کودکان سیستم ایمنی ضعیفی دارند و زیاد بیمار می‌شوند.
- معمولا خواب منظم ندارند.
- در نشستن، برخواستن و راه رفتن با مشکلاتی مواجه هستند.
- در رفتن به دستشویی مشکل دارند و دفع آن‌ها با مشکل بوده و نامنظم است.
- معمولا به چیزهای مختلف حساسیت دارند.
- از مشکلات عدم توجه رنج می‌برند.
در صورتی که این بیماری در کودکی تشخیص داده نشود و یا در درمان آن سهل انگاری صورت گیرد، در این صورت ممکن است شاهد بروز مشکلات بزرگتری در آینده باشیم که قابل جبران نخواهد بود. در واقع این بیماری هر چه سریعتر و در سنین پایین‌تر شناسایی شده و مراحل درمانی آن طی شود، به همان صورت درمان آن راحت‌تر خواهد بود.
اسکولیوز در بزرگسالان و دلایل آن
اسکولیوز معمولا یک بیماری برای بزرگسالان محسوب می‌شود. چراکه معمولا بیشتر انسان‌ها در دوران کودکی و نوجوانی ستون فقرات سالمی دارند و در سنین بالاتر به دلیل برخی از بیماری‌ها و یا اشتباهات رفتاری به انحراف ستون فقرات مبتلا می‌شوند.
برای نمونه بد نشستن و یا برخی از کارهای حرفه‌ای و شغلی می‌تواند به ستون فقرات ما آسیب برساند. به خصوص اینکه این روزها بیشتر افراد پشت میزنشین هستند و بیشتر از ۸ ساعت از روز را پشت کامپیوتر می‌گذارنند. ورزش نکردن و یک جا نشینی نیز از دیگر دلایلی است که با بالا رفتن سن به این بیماری دچار می‌شویم.
از جمله مهم‌ترین دلایلی که باعث اسکولیوز می‌شود و برای پیشگیری از بیماری باید به این رفتارهای نادرست دقت کرد، شامل موارد زیر است:
- طرز خوابیدن در ابتلا به این بیماری موثر است. اگر شما درست نخوابید و یا برای مدت طولانی در یک سمت و حالت به خواب بروید، به مرور ستون فقرات خود را در معرض انحراف قرار می‌دهید.
- رژیم غذایی نامناسب نیز بسیار تاثیرگذار است. رژیم غذایی اشتباه و سو تغذیه می‌تواند باعث آسیب به تمام استخوان‌های بدن از جمله ستون فقرات شده و زمینه‌های کج شدن، سایش و سایر بیماری‌های استخوانی را فراهم می‌آورد.
- استرس و اضطراب نیز در این زمینه مشکل ساز است و فرد را به بیماری‌های ستون فقرات مبتلا می‌کند.
- نشستن نادرست و به مدت زیاد پشت میز یا روی زمین نیز در ابتلا به این بیماری نقش دارد. تکرار این اشتباه در طول سال‌ها فرد را به اسکولیوز مبتلا می‌کند.
- کارها و شغل‌هایی که فرد می‌بایست به مدت طولانی نشسته و یا بایستد نیز ضرر زیادی به ستون فقرات وارد می‌کند.
- بیماری‌های تنفسی و مشکلات ناشی از این بیماری نیز در طولانی مدت به ستون فقرات آسیب وارد می‌کند.
انحراف مهره‌های ستون فقرات در بزرگسالان در ابتدا بدون علائم و درد است اما رفته رفته با شدت گرفتن آن شاهد درد نیز خواهیم بود. در ادامه برخی از علائم نیز ممکن است به سراغ فرد بیایند تا نشان دهعنده وخامت اوضاع و بیماری باشد. از این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشکی کمر و سفتی گردن یکی از علائم اصلی این بیماری است. به طوریکه در این حالت اعصاب داخل ستون فقرات با فشار روبرو شده و باعث درد و کاهش حرکت می‌شود. این علائم معمولا بعد از بیدار شدن از خواب و یا نشستن مستمر در یک جا و حتی فعالیت‌های فیزیکی و ورزش بیشتر بروز پیدا می‌کند.
- خستگی فیزیکی نیز یکی دیگر از علائم می‌تواند باشد. ممکن است این بیماری باعث ایجاد خستگی و کم توانی در تمام قسمت‌های بدن شود.
- درد اصلی‌ترین علائم ابتلا به انحراف ستون فقرات است. این درد معمولا به صورت درد گردن و درد کمر بروز می‌کند اما در صورت شدت گرفتن بیماری، درد می‌توان به درد دست و سر درد نیز تبدیل شود.
- سوزن سوزن شدن و گز گز کردن در نقاط نزدیک به ستون فقرات مانند دست‌ها، گردن و کمر نیز یکی دیگر از علائمی است که در این زمینه باید جدی گرفته شود.
روش‌های تشخیص بیماری انحراف مهره‌های ستون فقرات
تشخیص این بیماری معمولا توسط پزشک ارتوپد انجام می‌شود. کارشناسان کلینیک ارتوپدی فنی نیز معمولا در تشخیص این بیماری مهارت دارند. برای تشخیص دقیق اسکولیوز و میزان و شدت آن می‌بایست از ابزارهایی مانند MRI، سی تی اسکن و تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده شود.
روش‌های درمان انحراف ستون فقرات
همانطور که این بیماری معمولا به مرور زمان و در طول سال‌ها بروز پیدا می‌کند، درمان آن نیز ساده و فوری نیست. به همین دلیل بیمار باید صبر و شکیبایی کاملی در دوره درمان داشته باشد. این درمان می‌تواند بسته به نوع انحراف و شدت آن متفاوت باشد.
در ادامه با روش‌های درمان بیماری اسکولیوز آشنا می‌شوید.
۱ – ورزش و حرکات اصلاحی برای درمان انحراف مهره‌های ستون فقرات
در مواردی که این انحراف چندان شدید نیست معمولا پزشکان ورزش و برخی از حرکات اصلاحی را به بیمار تجویز می‌کنند. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، یوگا و ورزش‌هایی که برای کاهش وزن نیز مناسب است، در اصطلاح ستون فقرات استفاده می‌شود.
همچنین روشها و حرکات اصلاحی مانند اسکوات، گردش ساکروم، پل زدن و بلند کردن کمر از روی زمین و خم شدن مداوم به طرفین نیز می‌تواند به دستور پزشک مورد استفاده قرار گیرد.
۲ – استفاده از کمربند برای درمان انحراف ستون فقرات
یکی دیگر از روش‌های درمان این نوع از انحراف مجموعه ستون فقرات بدن استفاده از کمربندهای مخصوص است. برای تهیه این نوع از کمربندها باید به یک مرکز ارتوپدی فنی مراجعه کنید.
کارشناسان ارتوپدی فنی معمولا به وسیله اسکنرها و دستگاه‌های مخصوص ارزیابی بیومکانیکال را روی ستون فقرات فرد بیمار انجام داده و در نهایت کمربند یا کرست ستون فقرات بر اساس نیاز فرد به وی داده می‌شود. این نوع از بریس پوشیدنی باید تا زمان درمان به صورت دائمی پوشیده شود. پوشیدن بریس باعث می‌شود که انحراف ایجاد شده در ستون فقرات اصلاح شده و از انحراف بیشتر جلوگیری شود.
۳ – استفاده از طب سنتی
در برخی از درجات این بیماری، فرد می‌تواند با طب سنتی نیز تا حدودی بهبودی به دست آورد. برای نمونه روش‌هایی مانند طب سوزنی به همراه اصلاح رژیم غذایی در این زمینه می‌تواند موثر باشد.
۴ – درمان به کمک لیزر
لیزر درمانی نیز می‌تواند به درمان اسکولیوز کمک کند. در این روش به کمک لیزر و در چند جلسه به باز گرداندن ستون فقرات برای رسیدن به حالت اول و درست آن کمک می‌کنند.
۵ – درمان اسکولیوز به کمک جراحی
یکی از روش‌های قطعی درمان اسکولیوز جراحی است. البته زمانی باید به سراغ جراحی بروید که روش‌های دیگر درمان برای اصلاح ستون فقرات پاسخگو نباشد. معمولا روش جراحی آخرین روش درمانی در این بیماری است. این عمل زمانی تجویز می‌شود که عوارض بیماری و دردهای ناشی از آن به قدری شدید باشد که بیمار را از انجام کارهای عادی و روزمره به طور کامل محروم کند.
درمان اسکولیوز در کلینیک ارتوپدی فنی صحت بخش
کلینیک ارتوپدی فنی صحت بخش تنها مرکز ارتوپدی در شمالغرب کشور است که روش‌های درمانی موثری همانند بریس و کمربند ستون فقرات را برای درمان بیماری انحراف ستون فقرات ارائه می‌دهد. این مرکز یکی از دو مرکز اصلی ارائه دهنده این خدمات در ایران است.
کارشناسان فنی ارتوپدی صحت بخش، با استفاده از دستگاه‌های تخصصی به روز در این زمینه انواع اسکن و آزمایشات لازم را روی ستون فقرات بیماران انجام داده و بر اساس شدت انحراف اقدام به تجویز و تهیه بریس یا کرست ستون فقرات می‌کنند.
کارشناسان فنی صحت بخش علاوه بر بریس ستون فقرات، انواع روش‌های ورزشی و تمرینی را نیز برای بهبود هر چه سریعتر این بیماری به مراجعین ارائه می‌کنند. بیمار در صورت نیاز به فیزیوتراپ یا پزشک ارتوپد برای جراحی معرفی می‌شود.
امکان گرفتن مشاوره تلفنی و اینترنتی نیز در کلینیک ارتوپدی فنی صحت بخش فراهم شده است و به این منظور می‌توانید با شماره تلفن ۰۴۱۳۵۵۷۴۹۶۱ و یا ۰۹۱۴۶۳۰۰۸۴۴ تماس بگیرید.
