2018

جبران کوتاهی ۱۲ سانتیمتر پای چپ بیمار با کفش هایی با ظاهر کاملا یکسان ساخت کلینیک ارتوپدی فنی صحت بخش

سوکت پروتز برای آمپوته‌های بالای زانو نباید سخت و ناراحت کننده باشد. کیفیت زندگی استفاده کننده از این پروتز ها ( پروتز زانو ) نباید توسط لبه‌های پر فشار پروتز محدود شود.
کلینیک ارتوپدی فنی صحت بخش چه کارهایی برای سوکت پروتز انجام می‌دهد:
– حداکثر راحتی در هنگام راه رفتن و نشستن
– درجه آزادی برای عضلات درون سوکت
– لبه سوکت انعطاف‌پذیر و نرم
– بهینه سازی انتقال قدرت بین اندام و پروتز در پیاده‌روی
– سوکت پروتز انعطاف پذیر برای بالا زانو
– سوکت پروتز قابل انعطاف

یک اثر جانبی عملی از دادن آزادی حرکت بیشتر به عضلات داخل سوپاپ پروتز، راحتی هنگام نشستن را افزایش می دهد. سوکت پروتز انعطاف پذیر از عبور هوا جلوگیری می کند. همچنین باعث افزایش راحتی و حرکت بهره مند هستند. برای تولید سوکت پروتز از رزین های پلی اورتان قابل انعطاف، الیاف کربن با مقاومت بالا و فیبر مصنوعی مقاوم استفاده شده است.

سوکت سیلیکون HTV

به عنوان یک جایگزین برای سوکت پروتز انعطاف پذیر می باشد. همچنین فیبر کربن سبک با یک سوکت داخلی سیلیکون ترکیب می شود. سیلیکون چسبندگی مطلوب از جناغ را در داخل سوکت فراهم می کند و به همین ترتیب انتقال قدرت و کنترل، همراه با حداکثر پایداری و امنیت برای کاربر را فراهم می کند. علاوه بر این، لبه سوکت بسیار انعطاف پذیر است که امکان تغییر درجه حرارت خاصی را فراهم می کند و به همین ترتیب آزادی حرکت بیشتری نیز دارد.

زانوی ضربدری  به حالتی گفته می شود که درآن زاویه بالای ساق پا به طرف داخل میباشد و زانوها در تماس با یکدیگر قرار می گیرند و مچ ها ازهم دور می شوند.بسیاری از کودکان تاسن ۳سالگی دچار ساق پای خمیده هستند و علت پای ضربدری در این کودکان خم بودن ساق پا در رحم مادر است و این کودکان تاسنین ۴یا ۵ سالگی با کجی زانو یا زانوی ضربدری مواجه هستند و درسن ۶ یا ۷سالگی پای آن ها صاف می شود اگرچه در برخی ازکودکان این کج بودن ادامه پیدا می کند. از علائم زانو ضربدری کج بودن زانو است، دراین موارد دلیل کج بودن زانو می تواند  بر اثر شرایطی مانند بیماری نرمی استخوان یا بدشکلی های ژنتیکی باشد. در ادامه ببیشتر به این عارضه و درمان پای ضربدری می پردازیم.

علائم زانوی ضربدری

ظاهر پاها و وضعیت زانوها در بسیاری از موارد به وضوح نشان دهنده وضعیت زانوی ضربدری هستند  . نزدیک شدن زانوها به خط میانی بدن و دورشدن قوزک داخلی مچ پا ازیکدیگر  و سائیده شدن زانوها به یکدیگر به هنگام راه رفتن از علایم واضح و روشن زانو ضربدری هستند . سایر علائم پا ضربدری در ادامه آورده شده اند:
– کوتاهی تاندون آشیل
– تمایل کشکک ها به خارج و احتمال بروز نیمه دررفتگی آن
– خستگی زود رس به هنگام راه رفتن و دویدن
– درد پشت ساق وجلوی ران
– کوتاهی قد
– آرتروز زانو زودرس
– سائیدگی بیش از حد کناره داخلی کفش
– راه رفتن با پاهای چرخیده به خارج و گاه به طور عکس با چرخش پنجه پا به داخل
– نوزادان به خاطر وضعیت فشردگی آن ها در رحم مادر با پای پرانتزی به دنیا می آیند. پاهای کودک با آغاز راه رفتن  قوی تر می شوند و زانو ها به سمت داخل حرکت می کنند(در حدود ۱۲ تا ۱۸ ماهگی). اما در بعضی کودکان در ۳ سالگی، پاها بیش از اندازه به سمت داخل ( زانوی ضربدری) می شوند. در این زمان موقع ایستادن کودک، زانوها با یکدیگر تماس داشته، اما قوزک ها از یکدیگر جدا هستند.

همچنین پای ضربدری می تواند در نتیجه مشکلات یا بیماری های خاص همچون موارد زیر ایجاد شود:
– نرمی استخوان براثرکمبود ویتامین دی دربدن
– شرایط کبود سایر موادغذایی مانند ویتامین سی
– عوامل نادر ژنتیکی مانند ابتلا به سندروم کوهن
– وارد شدن آسیب به استخوان ساق پا (در این حالت فقط یک پا دچار خم یا انحنا می شود)
– اضافه وزن یا چاقی
– در بزرگسالان کجی استخوان می تواند بر اثر هرگونه صدمه مانند شکستگی مچ پا و بیماری هایی مانند آرتروز استخوان یا روماتیسم ایجاد شود

پای ضربدری همچنین ممکن است  با مشکل صافی کف پا ارتباط داشته باشد. هنگامی که زانوها در موقعیتی قرار می گیرند که بیش از حد خم و انحنا دارد، مفاصل پا مجبور به چرخش در محل خود می شود. این شرایط باعث وارد شدن فشار و کشیدگی زیاد به غضروف ها، تاندون ها و نیز بافت نرم داخل انحنای پا می شود.

روش های درمان
برای کودکانی که به دیسپلازی استخوان مبتلا هستند، دارو درمانی می تواند نقش تعیین کننده و تاثیرگذار داشته باشد.. استفتده از داروهای مسکن و ضد التهاب نیز میتواند در کاهش درد و التهاب ناشی از دفورمیتی زانو کمک کند.
همچنین پزشک متخصص یا فیزیوتراپیست می توانند برنامه تمرینی مخصوصی رابرای اصلاح وضعیت زانوی ضربدری در کودکان طراحی کنند. فیزیوتراپیست می تواند یک برنامه ورزشی برای کمک به استحکام عضلات ضعیف طراحی کند وقتی مفصلی در تمام اوقات در یک وضعیت غیرهم تراز قرار داشته باشد.
سفتی مفاصل و عضلات باعث می شود که ورزش کردن و انجام حرکات استقامتی مخصوص آن ناحیه دشوار شود. فیزیوتراپیست می تواند زانوی شما را معاینه کند، متوجه شود کدام ساختارها سفت شده اند و یک برنامه کششی مناسب  و حرکات اصلاحی زانوی ضربدری برای شما عرضه کند.
استفاده از زانوبند یا آتل در شب برای درمان (زانوی پرانتزی) و همچنین زانوی ضربدری توصیه می شود. کارکرد زانوبند شبانه ای که به کفش متصل است کشیدن زانو به سمت وضعیت صحیح آن است. گاهی اوقات، این زانوبندها باید به صورت سفارشی ساخته شوند.
کفی های سفارشی برای زانوی ضربدری و اصلاح حرکت غیرنرمال پا و توزیع وزن در پا کمک می کند. چرخش بیش از حد پا به داخل  با کفی های طبی اصلاح می شود. این کفی ها باعث ثبات پا و اصلاح عدم تعادل ناشی از آسیب دیدگی می شوند.

توصیه مهم

در صورتی که باید این عمل جراحی را انجام دهید و سیگار می کشید ، بسیار مهم است که حداقل دو هفته قبل و سه ماه بعد از انجام این عمل مصرف سیگار را قطع کنید. این دستور به این دلیل است که کشیدن سیگار رسیدن خون به استخوان را دچار اختلا می کند و این موضوع می تواند بازسازی استخوان را به تاخیر بیاندازد یا حتی از بازسازی آن جلوگیری کند.
همچنین در نظر داشته باشید با گذشت حداقل شش تا هشت هفته پس از انجام عمل جراحی برش استخوانی برای اصلاح زانوی ضربدری ، می توانید دوباره رانندگی کنید.

زانوی ضربدری بیشتر در کودکان روی می‌دهد و معمولاً مسئله نگران‌کننده‌ای نیست اما در صورتی ‌که این عارضه در بزرگسالان روی دهد باید مورد توجه قرار گیرد.
اگر زانوی ضربدری به ‌خودی ‌خود اصلاح نشد و یا اگر این عارضه در اثر مشکلات زمینه‌ای ایجاد شود احتمالاً به درمان نیاز می‌باشد.

علائم زانوی ضربدری
– هنگامی ‌که زانوها با یکدیگر تماس داشته باشند و مچ پا و پاها بسیار از هم دور باشند.
– اختلال در راه رفتن
– طریقه راه رفتن (طرز راه رفتن) به حالتی غیرطبیعی و نادرست

چه عواملی موجب عارضه زانوی ضربدری می‌شود؟

دلایل متعددی موجب زانوی پرانتزی می‌شود این دلایل عبارتند از: تولد یا رشد، آسیب‌دیدگی، کمبود ویتامین، عوامل ژنتیکی و بیماری‌های مفصل. علل ایجادکننده پای پرانتزی ممکن است در کودکان و بزرگسالان متفاوت باشد.

تولد یا رشد

زانوی ضربدری عارضه بسیار شایعی در میان کودکان می‌باشد. در اکثر موارد عارضه پای پرانتزی با بزرگتر شدن کودکان از بین می‌رود اما در صورتی ‌که به مرور زمان عارضه برطرف نشد احتمال دارد که کودک به بیماری‌های استخوانی مبتلا باشد.
شکستگی کوزن شکستگی‌هایی است که شامل شکستگی استخوان درشت‌نی می‌باشد. این نوع شکستگی‌ها موجب بدشکلی و ناهنجاری پا می‌شود. این عارضه بیشتر در کودکانی که ۳ تا ۶ سال دارند روی می‌دهد. کودکانی که این عارضه را تجربه می‌کنند ممکن است به عارضه پای ضربدری مبتلا شوند.
راشیتیسم عارضه‌ای است که در نتیجه کمبود ویتامین D به وجود می‌آید. به علت این عارضه، استخوان‌های کودکان نرم و ضعیف می‌شود. این بیماری همچنین می‌تواند موجب تأخیر در رشد و بروز درد و ضعف عضلات شود.
زانوی ضربدری در بزگسالان ممکن است به علت عوامل ژنتیکی باشد که ممکن است از یکی از والدین یا هر دوی آنها به فرد منتقل شده باشد.

آسیب‌دیدگی

زانوی ضربدری در بزرگسالان ممکن است همانند کودکان به دنبال شکستگی ساق پا که اصلاح‌نشده روی دهد. همانطور که درباره شکستگی استخوان درشت‌نی (تیبیا) در فوق گفته شد این نوع شکستگی موجب بروز ناهنجاری در پا می‌شود که درنتیجه‌ی آن ممکن است عارضه پای پرانتزی روی دهد.

بیماری مفصلی

چندین عارضه‌ی پزشکی وجود دارد که اگر بزرگسالان به این عارضه‌ها مبتلا باشند ممکن است به پای ضربدری نیز مبتلا شوند. بعضی از این عارضه‌ها عبارتند از: استئو آرتریت یا روماتیسم مفصلی. فقط آرتروز نیست که می‌تواند موجب بروز پای ضربدری شود بلکه پای ضربدری نیز می‌تواند در آینده موجب آرتروز شود.

وزن

چاقی و اضافه‌وزن نیز می‌تواند منجر به بروز عارضه زانوی ضربدری شود.

درمان توسط پزشک 

پزشک جهت درمان زانوی ضربدری و تشخیص اینکه آیا فرد به عارضه زانوی پرانتزی مبتلا است یا خیر چندین اقدام را انجام می‌دهد که عبارتند از:
– پاها، باسن و قسمت مچ به پایین را معاینه می‌کند.
– به طرز راه رفتن بیمار توجه می‌کند.
– در زمانی که زانوها با یکدیگر تماس کمی دارند، فاصله میان مچ پاها را اندازه‌گیری می‌کند.
– عکسبرداری اشعه ایکس را تجویز می‌کند تا ببیند که آیا استخوان‌ها دارای مشکلات زمینه‌ای هستند یا خیر.

درمان عارضه پای پرانتزی

اگر می‌خواهید بدانید که چگونه می‌توان بدون انجام عمل جراحی می‌توان عارضه پای ضربدری را درمان کرد باید بدانید که این موضوع تا حد زیادی به عامل ایجاد بدشکلی و انحراف پا بستگی دارد. اگر عامل ایجاد کننده عارضه پای پرانتزی به علت وجود مشکلات ساختاری نظیر ناهنجاری استخوانی باشد به احتمال زیاد انجام روش‌های درمان زانوی ضربدری بدون جراحی به شما کمک نخواهد کرد.

اما اگر عارضه زانوی ضربدری در شما به علت مشکلات زمینه‌ای نظیر وضعیت سلامتی یا ضعیف بودن عضلات ساق پا می‌باشد به احتمال زیادی اصلاح پای ضربدری به ‌وسیله انجام روش‌های بدون جراحی موفقیت‌آمیز خواهد بود.

بریس یا زانوبند

در هر حال اگر علت بروز عارضه زانوی پرانتزی، مشکلات مفصلی باشد که از آرتروز زانو ناشی می‌شوند درمان‌های بدون جراحی مثل بریس ممکن است کمک کند. در صورتی‌ که کشش و انقباض رباط‌ها از جمله رباط جانبی داخل زانو و رباط صلیبی قدامی دشوار است استفاده از بریس نیز در این حالت زیاد کمکی نخواهد کرد. در صورتی ‌که رباط‌های زانویتان همچنان انعطاف‌پذیر هستند، بریس تخلیه کننده وزن یکی از انواع بریس‌هایی است که می‌تواند به درمان کمک کند.

کفش ارتز

روش اصلاحی دیگری نظیر کفش ارتز (کفش طبی) برای درمان پای پرانتزی در بزرگسالان زیاد کمک نمی‌کند اما در صورتی ‌که درد یا ناراحتی احساس می‌کنید می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

تمرینات و حرکات ورزشی

تمرینات کششی نیز وجود دارند که بر روی تقویت عضلات پا و قسمت مچ پا به پایین تمرکز دارند و می‌توانند به کاهش شدت والگوس (زاویه دارشدن زانو به خارج) زانو کمک کند. برخی از تمریناتی که می‌توانید انجام دهید شامل حرکاتی نظیر حرکت قدم به کنار، حرکت پلکان، اسکات یا چمباتمه زدن کنار دیوار، فشار دادن زانو، کشش عضله همسترینگ می‌باشد. این حرکات را می‌توان جهت تقویت مفاصل زانو انجام داد که می‌توانند به کاهش شدت حالت ضربدری پا کمک خواهد کرد.
از روش ماساژ درمانی جهت درمان افرادی که از عارضه پای ضربدری رنج می‌برند استفاده می‌شود. این روش شامل حرکت دادن پا به اطراف می‌باشد. هدف اصلی این روش کاهش میزان شدت پای ضربدری و کمک به رشد استخوان است. این روش برای افرادی که به بزرگسالی رسیده‌اند یا اصلاً عوارضی ندارد و یا اینکه عوارض آن اندک است.

کم کردن وزن

اگر دلیل ابتلا شما به پای ضربدری اضافه‌وزن است مسلماً کاهش وزن می‌تواند به بهبود ناهنجاری پا کمک کند. به ‌هر حال ثابت شده است که غالباً میزان شدت پای ضربدری در افراد چاق در مقایسه با شدت آن در افراد لاغر بیشتر است.

کمبود ویتامین

احتمالاً درمان بیماری‌های زمینه‌ای که موجب بروز ناهنجاری در پا می‌شود مؤثرترین روش بدون جراحی برای اصلاح پای ضربدری می‌باشد. یکی از این بیماری‌ها، بیماری به نام راشیتیسم یا نرمی استخوان است که علت آن کمبود ویتامین D می‌باشد. به ‌سادگی با درمان این بیماری استخوان‌ها سالم می‌شود که درنهایت به اصلاح زانوی ضربدری کمک می‌کند.
یکی دیگر از بیماری‌هایی که بر اثر کمبود ویتامین ایجاد می‌گردد و می‌تواند موجب بروز پای ضربدری شود، بیماری اسکوروی است. اسکوروی به علت کمبود ویتامین ث به وجود می‌آید. هر دوی این بیماری‌ها به‌وسیله مصرف مکمل‌های ویتامین دی و ث و تزریق ویتامین و یا رژیم غذایی مناسب درمان می‌شوند.

عمل جراحی

روش عمل جراحی شامل افزودن یا برداشتن استخوان می‌باشد که این روش جراحی با نام استئوتومی شناخته می‌شود.

قطع عضو زیر زانو یکی از شایع‌ترین قطع عضوهایی است که اتفاق می افتد. بیشترین دلیل این قطع عضو در کشورهای پیشرفته بیماری های عروقی نظیر درگیری عروق محیطی ( PVD) ، دیابت، تروما و سایر علل می باشد.

به طور معمول زمان گرفتن اولین پروتز تقریبا ۳۰ روز پس از عمل جراحی است. یعنی تقریبا زمانی که زخم ناشی از جراحی جوش خورده باشد و استمپ شکل اولیه خود را پیدا کرده باشد. برای آماده شدن استمپ جهت استفاده از پروتز کارهای خاصی صورت می پذیرد. به غیر از فیزیوتراپی که توسط فیزیوتراپیست بر روی اندام صورت می گیرد استفاده از پایلون گچی ( پای گچی ) از اولیه ترین و موثرترین اقدامات آماده سازی استمپ است. در سال های اخیر پایلون های پنو ماتیک نیز ساخته شده اند که توسط فشار هوا حجم و شکل استمپ را کنترل می نمایند.
پروتز زیر زانوی معمولی یا پدیلنی از سه قسمت تشکیل شده است. اول سوکت ، دوم فیلر (پدیلن) و سوم پنجه پروتز. ابتدا  از استمپ (باقیمانده عضو قطع شده) قالبگیری می شود و سپس بعد از انجام عملیات فنی بر روی آن یک پوسته از جنس رزین (با تنوع گوناگون) جهت استمپ ساخته می شود که به آن سوکت می گویند.
سوکت مهمترین قسمت یک پروتز است. فاصله بین سوکت تا زمین توسط یک پر کننده یا اصطلاحا فیلر که از جنس پدیلن ( نوع خاصی از انواع فوم ها )، یک مچ چوبی و در انتها یک پنجه پروتز کامل می شود و شخص پس از تکمیل پروتز قادر به راه رفتن خواهد بود.
پروتز زیرزانو یک پروتزساختگی است که درناحیه حفره زانو قرارمی گیرد وهر روز درحال پیشرفت است این پروتزها قبلا ازمواد نرم ساخته می شده است واکنون هدف ازساخت این پروتزها استحکام داشتن آنها همراه با راحتی است هرپروتز مخصوص به یک نفرساخته می شود. اندام باقی مانده همیشه به یک اندازه ویک شکل نیست پس برای حل این مشکل پروتزهایی که برای مفاصل ساخته می شود. دراندازه وشکلی ساخته می شود، که حجم وسایزآن قابل نوسان وتغییراست افرادی که ازاین پروتزها استفاه می کنند. باید مسئول حفظ وزن خود باشند وتراکم وافزایش حجم استخوان های این افراد نباید بیشتراز۲ درصد شود اگراین مقدار بیشترشود برای قرار دادن پروتز با مشکل مواجه می شوند.
پای مصنوعی زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بخشی از پای بیمار یا تمام آن، غالباً به دلیل ابتلا به دیابت یا صدمه دیدن قطع شده باشد. پای مصنوعی انواع گوناگون دارد، از وسیله‌ای مقدماتی که راه رفتن روی سطح صاف را امکان‌پذیر می‌سازد تا پای مصنوعی هوشمند که دویدن یا شرکت در فعالیت‌های ورزشی حرفه‌ای را ممکن می‌کند. البته بهره‌گیری از فیزیوتراپی و کار درمانی نیز برای آموزش چگونگی انجام دادن وظایف روزمره در خانه یا محل کار ضروری خواهد بود. اگرچه زمان شروع فرایند استفاده از پروتز پای مصنوعی در بیماران مختلف متفاوت است، در کل این فرایند معمولاً چند هفته پس از جراحی آغاز می‌شود. در طول هفته نخست پس از جراحی غالباً از محافظ اعضاء استفاده می‌شود. خدمات ویژه برای بیماران زانوی ضربدری و پروتز پا در کلینیک صحت بخش ارائه می شود.
در بیمارانی که دچار قطع عضو شده اند، مسئله ای که حائز اهمیت است، عملکرد عادی فرد در زندگی روزمره و بدون کمک گرفتن از دیگران با اندام های مصنوعی و وسایل کمکی می باشد.
به دلیل آمار نسبتا بالای تصادفات در کشور ما، متاسفانه تعداد نستا زیادی از افراد قطع عضو شده و نیازمند اندام های مصنوعی مانند پا، دست، انگشتان و… می شوند.
بعلاوه افرادی که دچار معلولیتی مانند فلج مغزی، ضایعه نخاعی و انحرافات ستون فقرات و… نیاز به وسایل کمکی دارند. برای همین بسیار مهم است که کیفیت ارائه شده در این وسایل مناسب بوده تا بیمار علاوه بر اینکه توانایی لازم را بتواند به دست آورد، به دلیل استفاده از وسایل کمکی و اندام های مصنوعی که استاندارد نیستند، دچار مشکل و در نهایت انزوا نشود.
امروز با تکیه بر تکنولوژی روز برای ساخت انواع اندام های مصنوعی و وسایل کمکی، خطرات ناشی از خطاهای انسانی حذف شده و ارتوپد فنی می تواند اطمینان حاصل کند که وسایل ساخته شده برای بیمار مناسب هستند.
در کلینیک ارتوپدی فنی صحت بخش ساخت این وسایل با استفاده از ارزیابی بیومکانیکال و اسکن های خاصی صورت می گیرد، سپس با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری اقدام به طراحی این وسایل می شود و با استفاده از پرینترهای سه بعدی این وسایل آماده می شود. بدین ترتیب جلوی خطاهای انسانی در ساخت این وسایل گرفته می شود و وسایل کاملا مناسبی برای فرد تهیه می شود.