ارتوپدی

در گذشته بخش واسط بین استامپ و سوکت سخت پروتز را لایه ای از جنس پلی فوم تشکیل می داده است. با پیشرفت تکنولوژی و تولید مواد سازگار با بدن، این بخش جای خود را به لاینرها داده است که ممکن است از جنس سیلیکون، پلی یورتان و … باشد.
در این جا ضمن معرفی لاینرها و ویژگی های آنها به مزایا و مشکلات استفاده از لاینرها پرداخته می شود.
کمپانی های سازنده عملا به صورت معمول از چهار نوع پلیمر استفاده می کنند. لاینرهای متداول عبارتند از: لاینرهای سیلیکونی، پلی یورتانی (ژل لاینر)، ترمولین سافت و اکسترا سافت.

این لاینرها هم پیش ساخته هستند و هم برای فرد به صورت اختصاصی ساخته می شوند که در این صورت به علت نیاز به قالب پوزتیو استمپ و ساخت، گران می باشند ولی فتینگ و تطابق خوبی با استامپ دارند.

این روش بیشتر برای استمپ هایی که در آنها دفورمیتی وجود داشته باشد و یا به شدت مخروطی باشند استفاده می شود. در مواردی که نخواهیم از کپ انتهایی استفاده کنیم لاینرهای پیش ساخته می توانند با کانکشن و یا بدون کانکشن باشند و یا دارای رینگ seal-in باشند.

لاینرها گاهی دارای پوشش پارچه ای هستند که باعث استحکام و تسهیل در پوشیدن لاینر می شوند. در صورت نداشتن پوشش، برای پوشیدن باید از اسپری های روان کننده یا از روش رول کردن و یا از پودر تالک برای جا زدن استامپ دارای لاینر در داخل سوکت سخت استفاده شود.

اصطلاحا کفش طبی به کفشی گفته می شود که در کارگاهی خاص، با تجویز پزشک و زیر نظر مهندسین ارتوپدی فنی ساخته شود.
بیمارانی هستند که به دلیل مشکلاتی از قبیل قطع عضو در ناحیه پا و یا قسمتی از پنجه و دیگر بیماری ها دچار دفورمیتی و ناهنجاری شده اند که استفاده این افراد از کفش طبی و کفی های مخصوص می تواند، کمک قابل توجهی را به این عزیزان بکند.
و اما کفش هایی که در بازار و مغازه های کفش فروشی موجود است و گاهی برای فروش بیشتر، نام کفش طبی روی آن ها می گذارند که ممکن است واقعیت نداشته باشد. بعضی از کفش ها که جدیدا در بازار یافت می شوند که به آن ها نیز کفش طبی گفته می شود، این کفش ها طبی نیستند. این کفش ها فقط برای افراد سالم خوب هستند نه برای کسانی که با مشکلات و دمفورمیتی های شدید مواجهند.

کفی طبی چگونه ساخته می‌شود؟

امروزه در بسیاری از مراکز توانبخشی وکلینیک های ارتوپدی فنی، با معاینه بالینی و لمس کف پا، مشاهده چگونگی راه رفتن و بر اساس تجربیات متخصص، کفی طبیبرای افراد تهیه می شود.
در مراکز توانبخشی در کشورهای پیشرفته، اطلاعات شخص با استفاده از دستگاه های اندازه گیری نیرو و فشار کف پا در حالت حرکت و ایستاده دریافت و پردازش می شود.
نحوه توزیع فشارهای کف پا با امکانات گرافیکی به صورت نوار کف پا نشان داده می شود. به کمک چنین اطلاعات کمی و کیفی، متخصصین با سهولت بیشتری می توانند نسبت به تجویز دقیق تر کفی اقدام نمایند.

کاربرد کفش ها و کفی های طبی در دفورمیتی ها

دفورمیتی ( بدشکلی) در ناحیه پا در اثر حوادث و بیماری ها عارض می شود و بیماران را با مشکلات زیادی در راه رفتن و زندگی روزمره دچار می کند حتی در کودکان و نوجوانان استفاده از این نوع کفش ها به اصلاح و درمان آنان می انجامد.

سن مناسب برای تهیه كفش های طبی

از سنین خردسالی باید پای كودك را با كفشی مناسب آشنا كرد تا او اولین گام هایش را درست بردارد. پای كودك گوشتی است، او نیاز به كفشی دارد كه پاشنه اش سفت و ساق دار باشد تا مچ پایش را بگیرد. بدین طریق كودك موقع راه رفتن محكم قدم برمی دارد. از نظر پزشكان متخصص استفاده از كفی طبی در افرادی كه تغییر شكل آن ها هنوز به صورت ثابت درنیامده است، مفید است. یعنی در كودكان با استفاده از كفیطبی می توان صافی كف پا، پای طاقدیسی، انحراف پاشنه و انحراف زانوها به طرفین را اصلاح كرد. در سنین بالاتر نیز كفی اثر نگهدارنده دارد.

برهمین اساس، افراد نیازمند به استفاده از كفی های طبی شامل موارد زیر می شوند:
1- افراد دارای ناهنجاری های متحرك، برای اصلاح (صافی كف پا در كودكان)
2- افراد دارای ناهنجاری های ثابت برای كاهش درد و توزیع فشار
3- افراد دارای پاهای دردناك برای كاهش درد (خار پاشنه و التهاب كیسه زلالی زیرپاشنه)
4- برای جلوگیری از تغییر شكل پا. اگر این كفی ها برای كودكان در سنین 7 تا 12 سال كه كف پای آن ها درحال شكل گیری است، مورد استفاده قرار گیرد حاصل آن برخورداری از كف پایی استاندارد تا آخر عمر است. به علاوه این كفی ها درباره زنان باردار كه در یك دوره 6 ماهه با اضافه وزن تحمیلی روبه رو هستند، توصیه می شود

زانوی پرانتزی و زانوی ضربدری از مشکلات شایع کودکان می باشد. در این بیماران درحالت ایستاده، زانوها از هم فاصله داشته درحالیکه قوزک ها به هم چسبیده‌اند و پاها حالت پرانتز می‌گیرند. زانوی ضربدری در مقابل زانوی پرانتزی است. در کلینیک صحت بخش خدمات ویژه برای بیماران زانوی ضربدری، پروتز پا و… ارائه می شود.

علل تغییر شکل های مفصل زانو

1- فیزیولوژیک
2- عدم یکنواختی صفحات رشد انتهای تحتانی ران، انتهای فوقانی درشت نی و نازک نی(فیبولا)
عدم یکنواختی صفحات رشد به چند دلیل اتفاق می افتد که عبارتنداز: تروما(ضربه)، عفونت ها، استئوکندروز صفحه رشد انتهای فوقانی درشت نی، بیماری های متابولیک و تغذیه ای(مثل راشیتیسم) و موارد عدم تعادل عضلانی(مثل پولیومیلییت).
3- بد جوش خوردن شکستگی های اطراف مفصل زانو

یک نکته مهم

پرانتزی شکل شدن زانوها در اطفالی که تازه به راه افتاده اند غالبا فیزیولوژیک بوده و خود به خود اصلاح می شود. این تغییر شکل در کودکانی که زودتر از معمول راه می افتند شایع تر است. پرانتزی شکل شدن زانوها معمولا تا 18 ماهگی اصلاح شده و احتیاجی به درمان ندارد.

درمان (Treatment):

درمان بیماری اصلی که باعث تغییر شکل زانو شده ضروری است. در صورتیکه تغییرشکل خفیف باشد زاویه دار شدن زانو را می توان با کفش طبی درمان کرد. برای اصلاح والگوس از Medial heel wedge (بلندکردن قسمت داخلی پاشنه) و جهت اصلاح واروس از Lateral heel wedge (بلندکردن قسمت خارجی پاشنه) استفاده می شود.
در کودکان درصورتیکه تغییرشکل شدیدتر باشد علاوه بر تجویز کفش طبی باید بریس مناسبی را به کار برد. در کودکانی که درمان های فوق موثر نباشد و یا تغییر شکل خیلی شدید باشد باید آن را با عمل جراحی اصلاح کرد که ممکن است بستن صفحه رشد در یک طرف و یا استئوتومی انجام گردد.
اگر پس از بسته شدن صفحه رشد، کفش طبی و بریس، تغییر شکل اصلاح نشود ممکن است عمل استئوتومی صورت گیرد. نوع و محل استئوتومی باید در استخوانی انجام گردد که حداکثر تغییر شکل در آن وجود دارد.

آقای علیرضا کرباسی کارشناس ارشد مهندسی پزشکی توانبخشی معاون فنی کلینیک صحت بخش با شرکت در دوره های آموزشی انستیتوهای اروپایی سعی در بروز کردن دانش فنی و علمی کلینیک صحت بخش می نماید.

کادر اجرایی کلینیک صحت‌بخش که در راس آن آقای علیرضا کرباسی مدیر اجرایی کلینیک قراردارد به طور مداوم با حضور در کارگاههای آموزشی و سمینارهای علمی اروپایی اقدام به ارتقاء دانش فنی مجموعه صحت بخش می کند. چرا که ایمان داریم با کسب دانش بروز دنیا می‌توان خدمات بهتر و مناسبتری به بیماران گرامی ارائه دهیم.

انجمن علمی ارتوز و پروتز ایران در جریان برگزاری یازدهمین کنگره خود طی مراسمی با حضور آقای مرتضی بانک، معاون کل سرپرست نهاد ریاست جمهوری از استاد عارف حسنی کرباسی به عنوان پیشکسوت این صنعت قدردانی کرد و لوح تقدیر کنگره به ایشان اهدا شد.

یازدهمین کنگره ارتوز و پروتز ایران در تاریخ 24 تا 26 آبان ماه سال 1393 با همکاری دانشگاه‌ها و سازمانهای مرتبط در مرکز همایش های رازی تهران برگزار شد.